Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ đã kiên quyết phản đối việc Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh NATO, trong một động thái mà một số nhà phân tích cho là nhằm đạt được nhượng bộ.
Sự gia tăng của NATO cho một quốc gia thành viên mới cần có sự chấp thuận đồng thuận của tất cả các thành viên hiện có.
Thổ Nhĩ Kỳ, nước tham gia liên minh vào năm 1952, là một nhân tố quan trọng trong NATO, tự hào có quân đội lớn thứ hai trong nhóm 30 thành viên sau Hoa Kỳ.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã lên tiếng phản đối việc Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh NATO, đây được xem là động thái mang tính lịch sử đối với hai quốc gia thuộc khu vực Bắc Âu trong bối cảnh Nga can thiệp quân sự tại Ukraine.
Erdogan cho biết tại một cuộc họp báo vào cuối ngày thứ Hai vừa qua rằng: “ Chúng tôi sẽ không bao giờ “đồng ý” đối với những quốc gia từng thiết lập các lệnh trừng phạt dành cho Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập tổ chức an ninh NATO”. Ông cũng đề cập đến việc Thụy Điển ngừng bán vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2019 vì các hoạt động quân sự của nước này ở Syria.
Bộ Ngoại giao Thụy Điển cho biết hôm thứ Hai rằng họ có kế hoạch cử các quan chức cấp cao cùng với các quan chức từ Phần Lan đến thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ để giải quyết các phản đối của Erdogan. Nhưng nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ lại cho rằng về cơ bản việc làm của họ chỉ đang lãng phí thời gian.
“Họ sẽ đến để thuyết phục chúng ta ư? Xin lỗi, nhưng họ không nên vẽ vời như vậy. ”Erdogan nói. Ông cũng nói thêm rằng việc hai nước gia nhập sẽ khiến NATO trở thành “nơi chứa chấp các tổ chức khủng bố”.
Trong khi đó, bộ Ngoại giao Phần Lan đã phản hồi yêu cầu từ phía CNBC rằng họ sẽ “thực hiện các lệnh trừng phạt khủng bố của Liên hợp quốc (UN) cũng như Liên minh châu Âu (EU) đối với bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào… dựa trên độ tương thích với luật pháp EU” và rằng “EU và Thổ Nhĩ Kỳ có các cuộc đối thoại thường xuyên về các vấn đề chống khủng bố . ” CNBC cũng đã liên hệ với chính phủ Thụy Điển để đưa ra phản hồi.
Thụy Điển và Phần Lan đã cung cấp nơi ẩn náu cho các thành viên của tổ chức ly khai dân quân người Kurd, PKK – những đơn vị mà Thổ Nhĩ Kỳ nhận định là tổ chức khủng bố và đã thực hiện các cuộc tấn công tại Thổ Nhĩ Kỳ. Hai nước cũng đã hỗ trợ và tổ chức các cuộc gặp cấp cao với các thành viên của YPG, chi nhánh của PKK ở Syria được cho là đã giúp đánh bại ISIS cũng như chiến đấu chống lại các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ.
Tại sao vấn đề này lại rất đáng quan tâm?
Thụy Điển và Phần Lan đang trên đà nộp đơn xin gia nhập NATO, sau khi chính phủ hai nước bày tỏ sự ủng hộ với động thái từ bỏ quan điểm truyền thống là không liên kết giữa liên minh và Nga.
Điều này sẽ mở rộng tầm ảnh hưởng về lãnh thổ của tổ chức quốc phòng phương Tây và đưa ra một tuyên bố ấn tượng trong việc đẩy lùi Nga, đồng thời đã thúc đẩy sự giận dữ và đe dọa từ Moscow. Thụy Điển và Phần Lan là thành viên của EU, nhưng không phải là NATO và cuối cùng là có chung đường biên giới kéo dài khoảng 830 dặm với Nga.
Hai nước gia nhập NATO sẽ mang lại cho Moscow “nhiều đối thủ chính thức hơn”, cựu tổng thống và quan chức an ninh cấp cao Dmitry Medvedev từng cảnh báo hồi giữa tháng 4.
Nhưng việc NATO chấp nhập đơn xin gia nhập cho một quốc gia thành viên mới đòi hỏi sự đồng thuận của tất cả các thành viên hiện hữu.
Ban lãnh đạo NATO hoan nghênh thông tin này, cho thấy một nhóm những người nhanh chóng chấp thuận người nộp đơn trong khi vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ một trong những thành viên hùng mạnh nhất về mặt quân sự của NATO - Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia tham gia liên minh NATO vào năm 1952, là một nhân tố quan trọng trong NATO, tự hào có quân đội lớn thứ hai trong nhóm 30 thành viên xếp sau Hoa Kỳ.
Thành viên NATO
Đối với cả Thụy Điển và Phần Lan, quyết định xin gia nhập NATO là rất phi thường và được thúc đẩy bằng chính sự can thiệp quân sự tàn bạo của Nga đối với nước láng giềng Ukraine – một quốc gia có nguyện vọng gia nhập liên minh NATO. Không phải sau cuộc xâm lược, dư luận ở cả hai nước mới tăng cao ủng hộ việc gia nhập liên minh quốc phòng có lịch sử 73 năm này.
Timothy Ash, chiến lược gia thị trường mới nổi tại Bluebay Asset Management cho biết: “ Những chiếc cọc này vẫn rất khó chơi đấy”.“Có vẻ như một cuộc khủng hoảng lớn đang dần manh nha trong mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và phương Tây về việc Phần Lan và Thụy Điển nộp đơn xin gia nhập NATO.”
Ash nói thêm: “Các thành viên NATO khác sẽ rất tức giận với Thổ Nhĩ Kỳ vì mối nguy hiểm rõ ràng và hiện tại đối với châu Âu do Putin thể hiện ở Ukraine".
Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được xem là một đối tác không đáng tin cậy. Điều này sẽ để lại nhiều máu /niềm tin tồi tệ hơn giữa hai bên - sẽ không còn là tàn dư trong nỗ lực gia nhập EU của Thổ Nhĩ Kỳ.
Căn cứ không quân Incirlik của Thổ Nhĩ Kỳ là nơi cất giữ 50 vũ khí hạt nhân chiến thuật của Mỹ mà một số quan chức Mỹ đã đề nghị loại bỏ do căng thẳng gia tăng giữa Washington và Ankara trong những năm gần đây. Những căng thẳng đó một phần tập trung vào mối quan hệ đang ấm lên của Erdogan với Tổng thống Nga Vladimir Putin và quyết định gây tranh cãi của ông trong việc mua hệ thống phòng không S-400 của Nga, khiến nó bị loại khỏi chương trình F-35 của NATO.
Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ đã hỗ trợ Ukraine bằng cách gửi cho Ukraine vũ khí, đặc biệt là máy bay không người lái Bayraktar của họ cũng như cố gắng làm trung gian giữa Moscow và Kyiv, nhưng cho đến nay nước này vẫn từ chối tham gia cùng các đồng minh NATO trong việc trừng phạt Nga.
Chỉ là khó khăn trong đối thoại?
Một số nhà phân tích nghi ngờ về những phát ngôn cứng rắn của Erdogan nhưng vẫn đang cố thuyết phục mọi người rằng ông sẽ không thực sự ngăn chặn các yêu cầu trở thành thành viên NATO - thay vào đó, họ dự đoán rằng ông sẽ chỉ sử dụng đòn bẩy của đất nước mình để nhượng bộ và củng cố danh tiếng đang suy yếu ở quê nhà của mình.
Các nhà phân tích tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group viết trong một báo cáo nghiên cứu vào cuối ngày thứ Hai: “Bất chấp sự phản đối, Ankara sẽ không chặn việc các nước gia nhập NATO.
“Erdogan có thể đang tìm kiếm sự nhượng bộ cho sự mở rộng của NATO, chủ yếu là từ Thụy Điển. Những điều này có thể bao gồm việc Stockholm nới lỏng lệnh cấm vận vũ khí song phương đối với Thổ Nhĩ Kỳ và một số công nhận PKK là một tổ chức khủng bố để cắt giảm các hoạt động gây quỹ và tuyển dụng.”
Cuối tuần qua, cố vấn chính sách đối ngoại hàng đầu của Erdogan, Ibrahim Kalin, đã trấn an các đồng minh bằng cách nói trong một cuộc phỏng vấn với Reuters liên quan đến việc gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan “Chúng tôi không đóng cửa. Nhưng về cơ bản chúng tôi đang nêu vấn đề này như một vấn đề an ninh quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ”.
Các giao dịch vũ khí có thể sẽ đóng một vai trò quan trọng trong bất kỳ cuộc đàm phán nào diễn ra. Chính quyền Biden hiện đang tìm kiếm sự chấp thuận của Quốc hội để hoàn tất việc bán máy bay chiến đấu F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ, mà Ankara có thể sẽ tìm kiếm sự đảm bảo.
Nhưng một lý do cấp bách hơn đằng sau tài năng của Erdogan có thể là nhu cầu thúc đẩy sự nổi tiếng đang suy yếu của ông trong nước, trong bối cảnh khủng hoảng lạm phát và chi phí sinh hoạt. Các cuộc thăm dò dư luận ở Thổ Nhĩ Kỳ đã xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.
Lạm phát của Thổ Nhĩ Kỳ đã chạm ngưỡng 70% trong tháng 4, phần lớn là do nhiều năm Erdogan từ chối tăng lãi suất trong khi đốt phá dự trữ tiền tệ. Đất nước 84 triệu dân này đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự gia tăng toàn cầu về chi phí năng lượng và hàng hóa cơ bản, với giá nhiên liệu và hàng hóa nông nghiệp tăng vọt một phần nhờ vào cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.
Ash viết: “Có hai điều tập trung ở Thổ Nhĩ Kỳ. Sự phản đối đối với PKK và sự đạo đức giả của phương Tây."
Theo CNBC
Theo dõi tiếp các bài viết của chúng tôi tại www.mastertraders.vn