Thiên kiến thông tin là gì?
Sự thiên vị thông tin xuất hiện khi dữ liệu được thu thập hoặc ghi nhận sai lệch đến mức không còn phản ánh chính xác thực tế. Nguyên nhân có thể đến từ lỗi kỹ thuật trong quá trình thu thập, sự bóp méo có chủ ý hoặc xu hướng tiềm thức chọn lọc thông tin để phù hợp với nhu cầu cá nhân hoặc những niềm tin sẵn có.
Hiện tượng này có thể tác động nghiêm trọng đến quyết định đầu tư, dẫn đến các lựa chọn từ kém hiệu quả đến nguy hiểm. Điều này bắt nguồn từ những thiên hướng như thiên vị xác nhận (ưu tiên thông tin khớp với quan điểm có sẵn và bác bỏ thông tin trái chiều) hay thiên vị gần đây (đánh giá quá cao thông tin mới hơn hoặc nổi bật hơn so với giá trị thực của chúng).
Trong bối cảnh mạng xã hội và sự kết nối không ngừng ngày nay, việc hiểu rõ loại thông tin mà chúng ta tiếp nhận và cách nó ảnh hưởng đến các quyết định tài chính trở nên vô cùng quan trọng.
Sự thiên vị thông tin đầu tư
Sự thiên vị thông tin có thể dẫn nhà đầu tư đến những quyết định không chính xác, do dựa vào dữ liệu sai lệch hoặc tập trung vào những thông tin không liên quan, thậm chí là dư thừa. Sự phổ biến của mạng xã hội khiến việc tiếp cận lượng thông tin khổng lồ trở nên dễ dàng hơn, nhưng đồng thời cũng làm gia tăng nguy cơ bị ảnh hưởng bởi sự thiên vị này.
Hiện tượng này có thể tác động tiêu cực đến việc ra quyết định, chẳng hạn như một nhà đầu tư đặt trọng tâm quá mức vào một bài viết hoặc dòng tweet mà không xem xét toàn cảnh hoạt động của công ty hoặc thị trường. Một số khác có thể chỉ tìm kiếm thông tin củng cố niềm tin sẵn có, bỏ qua các dữ liệu trái chiều quan trọng.
Không phải thông tin nào cũng có giá trị đối với các quyết định giao dịch. Ví dụ, biến động giá cổ phiếu hàng ngày thường bị chi phối bởi tâm lý chung của thị trường, điều này không nhất thiết phản ánh triển vọng dài hạn của một công ty. Tương tự, hiệu suất quá khứ của một công ty không đảm bảo hiệu suất tương lai, vì điều kiện kinh doanh và môi trường luôn thay đổi.
Nghiên cứu cho thấy, các nhà đầu tư biết cách tập trung vào thông tin có liên quan và giảm thiểu ảnh hưởng của thiên vị thông tin thường đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn. Chẳng hạn, nghiên cứu của Brad M. Barber và Terrance Odean cho thấy các nhà đầu tư ít giao dịch và ít chú ý đến tin tức thị trường có xu hướng đạt lợi nhuận cao hơn so với những người giao dịch thường xuyên và dựa nhiều vào tin tức.
Ba thiên kiến thông tin phổ biến
Xu hướng thiên vị gần đây, còn được gọi là xu hướng thiên vị sẵn có, là một lỗi nhận thức được xác định trong kinh tế học hành vi, trong đó mọi người tin sai rằng các sự kiện gần đây sẽ sớm xảy ra một lần nữa. Bằng cách cân nhắc thông tin gần đây hơn, họ cũng giảm giá thông tin có liên quan cũ hơn hoặc khó có được hơn.
Thiên kiến xác nhận là xu hướng của con người trong việc chủ động tìm kiếm, diễn giải và lưu giữ thông tin phù hợp với các quan niệm và niềm tin có sẵn của họ. Đồng thời, thông tin trái ngược với những niềm tin này bị giảm giá hoặc bỏ qua hoàn toàn.
Thông tin bất đối xứng xảy ra khi một bên trong giao dịch có nhiều thông tin hơn hoặc tốt hơn bên kia. Ví dụ, người bán xe đã qua sử dụng thường biết nhiều về xe hơn người mua hoặc người nộp đơn xin bảo hiểm biết nhiều về sức khỏe của họ hơn công ty bảo hiểm. Trong một số trường hợp, thông tin bất đối xứng có thể dẫn đến thất bại thị trường.
Làm thế nào để tránh thiên vị thông tin trong đầu tư
Để tránh sai lệch thông tin khi đầu tư, hãy cân nhắc các mẹo và chiến lược sau:
Hạn chế tiếp xúc với tin tức tài chính và phương tiện truyền thông xã hội : Mặc dù việc cập nhật thông tin là điều cần thiết, nhưng tiếp xúc quá nhiều với tin tức tài chính và các bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội có thể làm tăng nguy cơ thiên vị thông tin. Hãy chọn lọc và khách quan về các nguồn bạn theo dõi và dành thời gian cụ thể để kiểm tra tin tức.
Đa dạng hóa nguồn thông tin : Việc thu thập tin tức và thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả những nguồn mà bạn có xu hướng đồng ý và những nguồn mà bạn không đồng ý, có thể giúp giảm thiểu tác động của bất kỳ thông tin nào đến chiến lược đầu tư tổng thể của bạn và mang lại sự cân bằng hơn.
Quyết định dựa trên phân tích khách quan : Tập trung vào sức khỏe tài chính cơ bản và triển vọng kinh doanh của công ty, thay vì biến động thị trường ngắn hạn hoặc sự kiện tin tức. Hãy ghi nhớ mục tiêu đầu tư dài hạn của bạn khi đưa ra quyết định và tránh bị ảnh hưởng bởi những cảm xúc như sợ hãi hoặc lòng tham.
Tìm lời khuyên từ chuyên gia : Tham khảo ý kiến cố vấn tài chính hoặc chuyên gia đầu tư để có thể giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.
Sự thiên vị thông tin và 'Thị trường chanh'
Sự thiên vị thông tin trong "Thị trường chanh" đề cập đến việc thông tin bất cân xứng có thể dẫn đến thất bại trên thị trường. Khái niệm này được giới thiệu lần đầu bởi nhà kinh tế học George Akerlof trong bài báo nổi tiếng năm 1970, “Thị trường 'chanh': Sự không chắc chắn về chất lượng và Cơ chế thị trường”. Trong bài viết, từ "chanh" tượng trưng cho những chiếc ô tô đã qua sử dụng với khuyết điểm tiềm ẩn mà người bán biết rõ nhưng người mua lại không.
Ý tưởng này có thể áp dụng cho nhiều thị trường khác, nơi chất lượng hàng hóa không được đảm bảo. Sự thiên vị thông tin trong các tình huống này nảy sinh khi người bán nắm rõ hơn về chất lượng sản phẩm của họ so với người mua. Kết quả là người mua rơi vào trạng thái không chắc chắn, lo ngại rằng sản phẩm có thể kém chất lượng. Điều này khiến họ không sẵn lòng chi trả mức giá cao hơn, ngay cả khi sản phẩm thực tế có giá trị vượt trội.
Những thành kiến nào khác có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư?
Tài chính hành vi đã xác định một số thành kiến nhận thức có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định đầu tư. Một số trong số này bao gồm thành kiến ngầm , quá tự tin, chạy theo xu hướng, sợ mất mát và neo giữ và điều chỉnh .
Dòng cuối cùng
Thông tin thiên vị là dữ liệu hoặc thông tin không phản ánh chính xác tình trạng thực sự của thế giới. Thông tin có thể bị thiên vị vì nhiều lý do, bao gồm lỗi trong quá trình thu thập hoặc phân tích, khuynh hướng tiềm thức khi thu thập thông tin hoặc cố ý bóp méo.
Trong kinh tế học hành vi, thiên kiến xác nhận, thiên kiến gần đây (có sẵn) và thông tin bất đối xứng đều là những thiên kiến thông tin có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định của nhà đầu tư. Giữ thái độ khách quan, thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau (bao gồm cả bằng chứng trái ngược) và xin lời khuyên từ người khác có thể giúp giảm thiểu những tác động tiêu cực có thể xảy ra này.
Tiến Sơn
Theo dõi tiếp các bài viết của chúng tôi tại www.finverse.vn
Comments