Không ai hy vọng rằng FED có thể nhanh chóng dập tắt lạm phát. Nhưng sau 7 tháng tăng lãi suất nhanh chóng, ngân hàng trung ương gần như chưa làm được gì nhiều.
Dữ liệu về chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 được công bố hôm 13/10 cho thấy hiện tại không khá hơn nhiều so với hồi tháng 3, thời điểm mà FED bắt đầu thắt chặt tiền tệ. Khi đó, CPI nói chung đã tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Hiện chỉ số này tăng 8,2%.
CPI lõi đo lường thay đổi giá cả hàng hóa và dịch vụ, ngoại trừ thực phẩm và năng lượng. Thước đo đáng tin cậy hơn về lạm phát này cũng đã đạt 6,6% trong tháng 9, mức cao nhất kể từ năm 1982.
Nhà kinh tế trưởng Christopher S. Rupkey tại công ty nghiên cứu thị trường tài chính Fwdbonds cho biết: “Báo cáo lạm phát hôm nay là một thảm hoạ không thể cứu vãn. Báo cáo cho thấy tất cả những gì FED đang làm đều không có hiệu quả”.
FED đã thực hiện gấp đôi kế hoạch bằng mọi cách để giảm lạm phát tại Mỹ. Họ triển khai các đợt tăng lãi suất cao với hy vọng nhu cầu hàng hoá và dịch vụ sẽ giảm.
Mặc dù tăng lãi suất với tốc độ chưa từng có, chẳng có dấu hiệu gì là giá sẽ giảm xuống. Tuy nhiên, FED vẫn quyết tâm đi theo con đường của mình, đánh cược rằng thị trường lao động mạnh mẽ của Mỹ có thể chịu đựng được áp lực chi phí đi vay cao.
Jan Szilagyi, CEO của công ty nghiên cứu đầu tư Toggle AI, một, cho biết: “FED sẽ coi đây là một giấy phép để duy trì tăng lãi suất”.
Báo cáo lạm phát nóng hơn dự đoán vừa rồi là bản tóm tắt kinh tế lớn cuối cùng trước cuộc họp tiếp theo của FED vào tháng 11. Các nhà đầu tư hiện đang đánh giá 97% khả năng FED sẽ tăng 0,75 điểm phần trăm trong cuộc họp tới.
Một số “cơn đau”
FED đang sử dụng vũ khí mạnh nhất để đảm bảo ổn định giá cả đó là lãi suất. Đó là một cách tiếp cận thô bạo để giải quyết một bài toán kinh tế tế nhị.
Chủ tịch FED Jerome Powell gần đây đã thừa nhận rằng tác động của lãi suất đi vay cao sẽ mang lại một số “nỗi đau” cho các hộ gia đình và doanh nghiệp. Điều đó tức là tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng và suy thoái có thể sẽ xảy ra.
Trong biên bản cuộc họp gần nhất công bố hôm 12/10, các quan chức FED nhấn mạnh rằng cái giá của việc hành động quá ít để giảm lạm phát có thể sẽ lớn hơn cái giá của việc thực hiện quá nhiều. Nói cách khác, FED thà đẩy nền kinh tế Mỹ vào cuộc suy thoái hơn là bị cuốn vào vòng xoáy lạm phát. Nhưng điều đó cũng có nghĩa là người tiêu dùng đang phải gánh chịu đồng thời giá cả tăng và lãi suất vay cao.
Chẳng bao lâu nữa, nỗi đau có thể tăng lên do mất việc làm, hay chính là thị trường lao động suy yếu.
FED tin rằng thị trường lao động mạnh mẽ góp phần gây ra lạm phát, cùng với một loạt các yếu tố nằm ngoài quyền hạn của ngân hàng trung ương, chẳng hạn như gián đoạn chuỗi cung ứng, xung đột ở Ukraine và các tập đoàn đang giữ mức giá sản phẩm cao mặc dù chi phí sản xuất giảm.
Và thay vì kết quả lý tưởng là thất nghiệp ít và giá cả giảm, hay còn gọi là “hạ cánh mềm”, viễn cảnh đó sẽ không tồn tại.
Nhà kinh tế cấp cao Kurt Rankin của PNC cho biết: “Thay vì lựa chọn giữa ‘hạ cánh mềm’ và suy thoái kinh tế… FED hiện phải đối mặt với khả năng làm mất đi động lực tạo ra việc làm của nền kinh tế”.
FED có đang thua trong cuộc chiến chống lạm phát?
Cho đến hiện tại, FED chắc chắn không phải là người chiến thắng. Nhưng tác động của việc tăng lãi suất có thể mất nhiều tháng mới có thể cảm nhận được trong nền kinh tế thực.
Như Phó Chủ tịch FED Lael Brainard đã nói trong một bài phát biểu rằng sự điều tiết về nhu cầu do thắt chặt chính sách tiền tệ cho đến nay mới chỉ được thực hiện một phần.
Ông lưu ý rằng hệ quả của chính sách thắt chặt thể hiện rõ nhất trên thị trường nhà đất. Lãi suất thế chấp, vốn bị ảnh hưởng nhiều bởi lãi suất của FED, đã tăng hơn gấp đôi trong năm nay.
Lãi suất thế chấp trung bình cố định trong 30 năm qua đã đạt 6,9% trong tuần này, mức cao nhất trong vòng 20 năm. Một năm trước, tỷ lệ đó chỉ là hơn 3%.
Sam Khater, nhà kinh tế trưởng của Freddie Mac phân tích từ dữ liệu ra một câu chuyện kinh tế. Tăng trưởng việc làm và tiền lương tăng đang giữ cho thu nhập của người tiêu dùng ổn định, trong khi lạm phát kéo dài, cộng với lo ngại suy thoái và khả năng chi trả cho nhà ở đang khiến nhu cầu bất động sản giảm mạnh.
Nỗi đau không gì sánh bằng
Báo cáo CPI mới nhất củng cố cho các nhà kinh tế và nhà đầu tư một thực tế mà hàng triệu người Mỹ đã cảm thấy khi họ chi tiêu nhiều hơn cho các nhu cầu thiết yếu như thực phẩm và chỗ ở. Ngày càng có nhiều người đối phó với lạm phát bằng cách sống dựa vào thẻ tín dụng. Nhưng khoản này sẽ khó trả hơn khi lãi suất tăng.
“Chỉ số thực phẩm tại nhà", một chỉ số đại diện cho giá sản phẩm tại cửa hàng tạp hóa, đã tăng 13% vào tháng trước so với cùng kỳ năm 2021. Nhà ở, chiếm 1/3 chỉ số CPI, tăng 6,6%, cao nhất trong hơn 30 năm qua.
Rupkey của Fwdbonds viết rằng việc FED tăng lãi suất có thể đã thắng trong cuộc chiến hạ giá các mặt hàng cốt lõi. Nhưng FED đang “thua trong cuộc chiến” khi nói đến việc tăng giá đối với lĩnh vực dịch vụ.
Ông nói: “Báo cáo lạm phát nóng đỏ hôm nay đưa nền kinh tế đến gần với suy thoái hơn bao giờ hết”.
Cuối cùng, một số người nói rằng vấn đề lạm phát trong thời đại dịch quá phức tạp so với các công cụ cùn của FED.
Rakeen Mabud, nhà kinh tế trưởng của nhóm chính sách Groundwork Collaborative, cho biết: “Những nút thắt trong chuỗi cung ứng, thị trường năng lượng toàn cầu đầy biến động và doanh nghiệp trục lợi tràn lan không thể giải quyết được bằng cách tăng lãi suất. Đã đến lúc Chủ tịch Powell và FED nên tránh sang một bên và để Quốc hội bước vào”.
Theo Cafef
Theo dõi tiếp các bài viết của chúng tôi tại www.finverse.vn